Kako prve destinacije I biznisi iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Sjeverne Makedonije čine Balkan zelenim.

Četiri događaja održivog turizma su organizovana u Trebinju, TIvtu, Vevčanima i Belshu u periodu od 30.marta do 6.aprila.  Organizatori su pet Balkan Green partnera iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Sjeverne Makedonije i Slovenije.  Četiri Roadshow događaja su podigla svijest među destinacijama, biznisima i drugim zainteresovanim o temama relevatnim za održivi turizam, a koje uključuju: Zašto, kako i ko u održivom turizmu – zašto se destinacije i biznisi trebaju uključiti, naglašavajući inicijative dobre prakse u regionu, naučene lekcije, trendove putovanja u periodu nakon pandemije, i druge.

Preko 125 učesnika koji dolaze iz destinacija, MSP-a, kao i individualnih pružaoca usluga u turizmu su prisustvovali Roadshow događajima tokom ova četiri dana.

Roadshow i druge Balkan Green aktivnosti su podržane od USAID Economic Development, Governance and Enterprise Growth Project (EDGE).

REGIONALNE VIJESTI

Trebinje, BiH

Prvi dan Balkan Green Roadshow je posvećen održivosti i šta ona tačno znači u i za turizam.  Po prvi put su javne institucije, biznisi i donosioci politika imali priliku da razgovaraju i preduzmu početne korake ka zajedničkoj strategiji za održivu budućnost turizma u BiH.

Učesnike je pozdravio i inspirisao g. Albert Salman, osnivač i Predsjednik Green Destinations-a, koji je predstavio okvir za unapređenje održivosti u turizmu u regionu.  Trebinje, kao prva destinacija u BiH koja je prepoznata od strane Green Destinations, je podijelilo svoja iskustva i naučene lekcije.

Tokom dana pet novih destinacija (Bosanska Krupa, Konjic, Nacionalni park Kozara, Spomenik prirode Skakavac, i Šamac) je zvanično pristupilo Green Destinations Top 100 Good Practice Story 2023 takmičenju, dok je Trebinje pristupilo certifikacijskom programu Green Destinations Award & Certification Program.

Posebna sesija je posvećena Good Travel programu tokom kojeg je Balkan Green partner Green Visions razložio mogućnosti za biznise i ponudio detaljne informacije o procesima i zahtjevima, kao i o prednostima koje donosi certifikacija prema Good Travel Programu.

Na kraju punog dana učesnici su uživali u događaju u Hercegovačkoj kući, kooperativi koja promoviše i prodaje proizvode preko 120 lokalnih kompanija i proizvođača, tokom kojeg su imali priliku i za neformalno druženje i umrežavanje.  Hercegovačka kuća je pobjednik takmičenja Top100 2021 održivih priča.

Tivat, CRNA GORA

Tivat, Crna Gora, destinacija koja je dobila bronzanu Green Destinations nagradu 2022. godine za napore ka održivom razvoju i praćenju rezultata kroz proces u koji je Tivat krenuo još 2020. godine. Razgovor se fokusirao na opštinske programe podrške za revitalizaciju ruralnih područja i kako da takvi programi budu uspješni, a tokom poslijepodneva su učesnici imali priliku saznati detaljnije o praktičnim primjerima i izazovima sa kojima se suočilo selo Gornja Lašva. Danica Banjević, direktorica Turističke organizacje Tivat, je podijelila interesantne podatke koji ukazuju na povećanje broja posjetilaca i noćenja u pred- i post-sezonskim terminima.  Učesnici su takođe saznali o iskustvima u iznalaženju ravnoteže između zaštite prirodnih resursa i promocije i upravljanja odgovornim turizmom u Specijalnom prirodnom rezervatu Tivatska Solila, pobjedniku takmičenja Top100 Priče dobre prakse 2020 u kategoriji Priroda i ekoturizam (Nature and Ecotourism).

Vevčani, SJEVERNA MAKEDONIJA

Vevčani, najmanja makedonska opština, i prvi makednoski učesnik takmičenja Green Destinations Top 100 Priče, ugostila je Balkan Green Roadshow u Sjevernoj Makedoniji.  Uz opštinu Vevčani, i četiri biznisa su krenula na putovanje održivog razvoja kroz Green Destinations Good Travel Program.

Dobrodošlicu u Vevčane poželio nam je gradonačelnik. Program smo počeli predstavčjanjem Balkan Green-a i Green Destinations-a, upoznavajući prisutne sa programima, kao i putovanju i napretku koje je opština Vevčani do sada postigla.  Imali smo zadovoljstvo poslušati inspirativno obraćanje g. Alberta Salmana, osnivača i Predsjednika Green Destinations.  Tokom pauze u radu uživali smo u tradicionalnim jelima koja su pripremili lokalni proizvođači. Interaktivna panel diskusija o tome Zašto, ko i kako i  realnostima vezanim za održivi turizam tokom koje su sa nama podijelili svoja iskustva i saznanja Jasminka Varnalieva (USAID-EDGE), Jana Apih (Good Place, Slovenija), Natalija Angelova (MES-Makedonsko ekolosko društvo), i Thierry Jourbert (Green Visions, Bosna i Hercegovina),  koju je moderirao Aleksandar Donev iz Mustseedonia, doprinijela je živoj diskusiji učesnika iz privatnog sektora, destinacija, donatora i Balkan Green partnera koja je uslijedila.

Belsh, ALBANIJA

Posljednju stanicu Roadshow-a je označilo učešće visokih gostiju kao što su gradonačelnik Belsha, Arif Tafani, Jasminka Varnalieva, Šef projekta USAID EDGE, glavnog finansijskog partnera Roadshow serije, te osnivača i Predsjednika Green Destinations-a, Alberta Salmana.

Učesnici su čuli informacije o centralnoj temi brendiranja i marketinga održivosti turizma.  Jana Apih iz Good Place-a, organizacije koja je bila i još uvijek je instrumentalna u stvaranju i održanju programa “Slovenija Green” prezentovala je neke od najboljih praksi i naučenih lekcija slovenačkog uspješnog nacionalnog programa održivosti.

Poslijepodnevna sesija se fokusirala na javno-privatna partnerstva u razvoju turizma, sa živom panel diskusijom panelista: gradonačelnika Tefani, Elvisa Kotherja iz Elite Travel, Mirtjon Meta iz RisiAlbania, Fetah Elezi iz Institute of Plant Genetic Resources (Poljoprivredni univerzitet, Tirana) i Kastriot Beshiri i Dritan Kamani.  Dan je završen posjetom lokalnom Eko parku  (https://www.instagram.com/dumrea_ecopark/).

PET PREPORUKA sa BALKAN GREEN Roadshow-a

1. Zeleni događaji posvećeni umrežavanju, sa praktičnim informacijama i razmjenom primijenjenih iskustava, su od ključnog značaja za povećan broj destinacija, biznisa, zaštićenih područja i putnika koji su uključeni i posvećeni praksama i uslugama održivog turizma. Kada se pravilno izvode, kombinacija događaja i komunikacijskih platformi imaju ogroman međusektorski potencijal da doprinesu održivom razvoju, diverzifikaciji, smanjenju siromaštva, zaštiti biodiverziteta, i upravljanju prirodnim resursima.
2. Zaštićena područja imaju važnu ulogu u procesima održivosti jedne destinacije.  Stavljanjem zaštite okoline u centar neke destinacije, posebno kada je potvrđeno i zakonom, postavlja destinaciju u povoljniji položaj da aktivira pripadajuće zajednice i vladine usluge u dogoročno upravljanje destinacijom.  Zaštićeno  područje, kada se njime dobro upravlja, štiti okolinu, privlači, informiše i upravlja posjetiocima, te stimuliše stvaranje usluga u zajednicama koje okružuju destinaciju.
3. Javno privatna partnerstva su ključ za ostvarenje dugoročne strategije održivog turizma u nekoj destinaciji kroz uključivanje i podršku lokalnim biznisima.  Vlade mogu da učestvuju i planiraju održivi razvoj turističke industrije u destinaciji, dok paralelno pomažu biznisima da postanu konkurentniji i uspješniji bez uništavanja prirodnih i kulturnih resursa od kojih naše zemlje zavise.
4. Zeleni timovi i njihovi koordinatori održivosti treba da imaju jasne opise poslova i predanost njihove destinacije, npr. opštinske vlade, upravnih odbora parkova, razvojnih organizacija i organizacija koje upravljaju destianacijom.  Investiranjem u svoje Zelene timove, destinacije mogu napredovati ka dugoročnim ciljevima održivog razvoja za koje je potrebno značajno ulaganje resursa – ljudskih, finansijskih i društvenih.
5. Certifikacija održivog turizma za MSP je ključni korak za razvoj održivih destinacija i regionalnih proizvoda. Što je biznis sektor više uključen u stvaranje održivih usluga i praksi poslovnog upravljanja, to se od destinacije više zahtjeva da koordiniše aktivnosti širokog spektra stakeholdera, npr. opštinskih službi kao što je planiranje, upravljanje otpadom, energijom i vodom, zapošljavanje, zaštitom okoline, itd.